ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μία κοινή χρόνια φλεγμονώδης πάθηση που χαρακτηρίζεται από στένωση των αεραγωγών και προοδευτικά επιδεινούμενη μείωση της ροής του αέρα. Αποτελεί ένα γενικό όρο που περιλαμβάνει τη χρόνια βρογχίτιδα ή/και το εμφύσημα.
Το κάπνισμα αποτελεί τη βασικότερη αιτία της ΧΑΠ στην Ελλάδα.
Χιλιάδες άνθρωποι σε όλη την Ελλάδα έχουν ΧΑΠ
και δεν το γνωρίζουν. Συμπτώματα, όπως η δύσπνοια, ο βήχας, η απόχρεμψη και η αίσθηση της εύκολης κούρασης (κόπωση) σταδιακά επιδεινώνονται,
γίνονται επίμονα και επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Συχνά παρουσιάζονται παροξύνσεις (επεισόδια με πολλά συμπτώματα) που συμβάλλουν αρνητικά στην προϊούσα εξέλιξη της νόσου.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΑΜΕΣΑ
-
Κάθε πρώην ή νυν καπνιστής άνω των 35 ετών και με τουλάχιστον ένα από τα συμπτώματα του βήχα, της απόχρεμψης ή της δύσπνοιaς, πρέπει να επισκεφθεί έναν πνευμονολόγο και να πραγματοποιήσει σπιρομέτρηση (η μόνη ειδική εξέταση διάγνωσης της ΧΑΠ).
-
Όλοι οι νυν καπνιστές πρέπει να διακόψουν άμεσα το κάπνισμα. Για να επιτευχθεί αυτό είναι πιθανό να χρειαστεί ιατρική υποστήριξη.
-
Όσοι διαγνωσθούν με ΧΑΠ πρέπει να παρακολουθούν ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπείας, με βάση τα χαρακτηριστικά τους, που θα το ορίσει ο ειδικός θεράπων ιατρός.
"H ΧΑΠ θεωρείται αντιμετωπίσιμη νόσος. Με τη χρήση σύγχρονων θεραπευτικών επιλογών επιβραδύνεται η εξέλιξη της νόσου και βελτιώνονται τα συμπτώματα, η ποιότητα ζωής και η αναπνευστική λειτουργία του ασθενούς με ΧΑΠ. "
-
Πού οφείλεται η ΧΑΠ;Ο καπνός του τσιγάρου είναι το κύριο αίτιο της ΧΑΠ, συμπεριλαμβανομένης και της παθητικής έκθεσης (στην Ελλάδα αφορά πάνω από το 90% των περιπτώσεων). Ένα άλλο αίτιο είναι η μόλυνση του αέρα από την καύση βιομάζας σε εσωτερικούς χώρους ή από την ατμοσφαιρική ρύπανση. [2,3]
-
Πόσο συχνή είναι η ΧΑΠ;Παγκοσμίως αναφέρεται ότι ο επιπολασμός της ΧΑΠ είναι 11,7%, με 384 εκατομμύρια περιστατικά και 3 εκατομμύρια θανάτους. Εκτιμάται ότι η ΧΑΠ θα αποτελέσει το 2020 την 3η αιτία θνησιμότητας παγκοσμίως. Στην Ελλάδα ο επιπολασμός αναφέρεται ότι είναι 8,4%. [1,2,4]
-
Ποια είναι τα συμπτώματα ώστε να υποψιασθώ ότι μπορεί να έχω ΧΑΠ;Δύσπνοια (επιδεινώνεται προοδευτικά με την πάροδο του χρόνου αλλά και χαρακτηριστικά με τη σωματική δραστηριότητα). [2] Χρόνιος Βήχας (αρχικά διαλείπων αλλά εξελίσσεται σε καθημερινό, μπορεί να είναι ξηρός ή παραγωγικός με αποβολή πτυέλων). [2] Παραγωγή πτυέλων (κάθε κατάσταση χρόνιας αποβολής πτυέλων μπορεί να είναι ενδεικτική για ΧΑΠ). [2] Επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις κατώτερου αναπνευστικού. [2]
-
Τι είναι οι παροξύνσεις της ΧΑΠ;Οι παροξύνσεις είναι επεισόδια με αυξημένα συμπτώματα που οφείλονται συνήθως σε διάφορες αναπνευστικές λοιμώξεις, όπως για παράδειγμα η εποχική γρίπη. Όταν συμβούν μπορεί να επιταχύνουν την εξέλιξη της νόσου και να επιδεινώσουν τα συμπτώματα και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Βασικός στόχος της θεραπείας είναι η μείωση και η εξάλειψή τους. [2]
-
Τι εξέταση χρειάζεται να κάνω για να δω αν έχω ΧΑΠ;Η βασική εξέταση για τη διάγνωση της ΧΑΠ είναι η σπιρομέτρηση. Θεωρείται η πιο ειδική και ευαίσθητη μέθοδος αξιολόγησης της λειτουργίας των πνευμόνων. Επαναλάμβανεται τακτικά και μετά τη διάγνωση της ΧΑΠ, για την παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου και για την ανταπόκριση στη θεραπεία. [2]
-
Πώς αντιμετωπίζεται η ΧΑΠ;Η ΧΑΠ είναι μία χρόνια νόσος που μπορεί να αντιμετωπιστεί με φαρμακολογικές και μη παρεμβάσεις. Αρχικά κάθε ασθενής με ΧΑΠ πρέπει να διακόψει το κάπνισμα, ώστε να αποτραπεί η επιδείνωση της αναπνευστικής λειτουργίας και να εμβολιάζεται κατά της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου, ώστε να αποτραπούν επεισόδια παροξύνσεων. Στη συνέχεια, ανάλογα με τις οδηγίες του ιατρού, κάθε ασθενής πρέπει να λαμβάνει την ενδεδειγμένη φαρμακευτική θεραπεία, η οποία βασίζεται κυρίως σε εισπνεόμενα φάρμακα. Οι βασικοί φαρμακολογικοί θεραπευτικοί στόχοι είναι η μείωση των συμπτωμάτων, η βελτίωση της ποιότητας ζωής και η μείωση των μελλοντικών παροξύνσεων. [2]
-
Πώς επηρεάζεται η καθημερινότητα των ασθενών με ΧΑΠ;Άγχος και κατάθλιψη [2,3] Περιορισμός στη φυσική άσκηση [2,3] Αδυναμία εργασίας [2,3] Μειωμένη κοινωνική δραστηριότητα [2,3] Διαταραχές ύπνου [2,3]
Βιβλιογραφία:
1. Alternative projections of mortality and disability by cause 1990-2020: Global Burden of Disease Study. Murray CJ, Lopez ADLancet. 1997 May 24; 349(9064):1498-504. 2. Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of COPD. Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) 2020 Report. 3. P. Hernandez et al., Living with chronic obstructive pulmonary disease: A survey of patients' knowledge and attitudes, Respiratory Medicine (2009) 103, 1004-12. 4. Tzanakis N, Anagnostopoulou U, Filaditaki V et al. Prevalence of COPD in Greece. Chest 2004 Mar;125(3):892-900).